Büyük Kafkas sıradağları Avrupa ve Asya arasında Karadeniz2den Hazar2a kadar 500 mil boyunca uzanır.Eski yunanlılarda, bu dağlar ve dağların çevresinde ve altında uzanan bölgeler giz ve efsane dolu yerlerdir. Yunanlılar Euxine Denizi'nin en ücra köşesine kadar egemenliklerini kurdu;Yunan gemicileri için Phasis'teki Colchidian kentine (bu günkü Poti'ye) ve aynı isimli nehre (günümüzde Svan ismiyle bilinen Rioni'ye) yolculuk en uzak yolculuk idi.Oraya Argonotlar 'Altın Postu' bulmaya gittiler;Phasis'in arkasındaki dağlara Yunan kenti Dioskurias'ın (şimdiki Sukhum) arkalarında Prometheus zincirlere vuruldu; yine burada,Heredotus'un sözleriyle ''çok ve her çeşit ulus ''yaşıyordu.Orta çağlardaki Arap gezginler Kafkasya daki çeşitliliğe hep şahit olmuşlar ve onlardan biri 10.yy coğfrafyası al-Mas'udi,Kafkasyayı jabal al-alsun''diller dağı'' olarak isimlendirmiştir.
Günümüzde Kafkasya'da dağ eteklerinde,vadilerde ve bunlara yakın ovalarda konuşulan 50'den fazla dil sayılmaktadır.Bu dillerin bir kısmı iyi bilinen dil ailelerine dahildir. Hind-Avrupa dilleri,Ermenice,İran dilleri olan Osetce,Kürtçe,Ttaca ve Talsyhce,bölgedeki temel lingua fransızca,Rusça,küçük Yunan kümleri ve diğer Hind Avrupa dilleri tarafından temsil edilmektedir. Türkik dilleri Azeri,Türkmen,Karaçay-Balkar,Nogay ve Kumukçadır.Mongolik diller Kalmuk,Semitik dillerde ''yeni-Asurca'' veya Aisor tarafından temsil edilmektedir.
Sovyet Kafkasyasında Kafkas dilerini konuşan yaklaşık altı milyon kişi vardır.Otuz yedi Kafkas dilinin bir Ön Kafkas dilinden türeyen bir dil ailesinimi oluşturduğu,yoksa bu diller arasındaki tipolojik yakınlığın,birden fazla genetik kökenli dillerin binlerce yıllık yanyana yaşaması sonucu,bu dillerin özelliklerinin yakınlaşması ile mi oluştuğu hala tartışmalıdır. Bazı Sovyet dilbilimciler özellikle Gürcüstandakiler,ortak köken hipotezini belirgin kabul etmekte ve sadece net bir kanıt beklemektedir.. Diğerleri gerçeğin bilinmeyeceğini düşünmekte ve Kafkas dillerinin Sprachbund, yani dilbirliği oluşturduğuna inanmaktadır.Kafkas dillerinin içsel ve dışsal ilişkileri henüz tam açıklığa kavuşturalamamıştır.Bu sorun dilbilimine önemli bir görev yüklemektedir.
Araştırmacı Yazar
Volkan Yaşar BERBER