Değerli Gerze Gündem Haber Okurlarım,
Ülkemizde İlimizde ve İlçemizde insanlarımız öncelikle gıda fiyatlarının çok pahallı oluşundan şikayetçiler! Bu durumun neden böyle olduğunu aşağıda açıklamaya çalışacağım. Umarım okurlarıma biraz olsun açıklamalarım yararlı olmuş olur!
Genel olarak Türkiye'de gıda fiyatları, insanlarımızın alım gücüne oranla çok pahallı.
Gıda fiyatlarındaki her artış, halkın enflasyonunu olumsuz tetikliyor! Vatandaşlar, devletin ilan ettiği enflasyon oranının gerçekleri yansıtmadığını, enflasyon hesaplanmasında gıda fiyatlarının temel alınması gerektiğini ifade ediyorlar.
Çünkü, halkın orta ve alt gelir gruplarında gelirlerinin neredeyse yarısına yakını, gıda harcamalarına gidiyor.
Bu fiyatlar nasıl oluşuyor?
Türkiye'de meyve ve sebze üretimi 50 milyon tonu bir yılda buluyormuş! Bu üretimin yarısı günümüzde kısaca AVM denilen Alış- Veriş merkezlerinde tüketicilere pazarlanıyor. " Büyük şehirlerimizdeki bu çok büyük AVM'leri bir düşünün?
Geriye kalan yarısı ise. manav, gerze de olduğu gibi küçük marketler ve pazarcı esnafı tarafından satılıyor.
AVM'ler genel olarak ya tek aracı kullanıyorlar ya da ürünlerini doğrudan üreticilerden alıyorlar. Bununla birlikte hiçbir aracı kullanmamalarına karşılık sebze ve meyve dahil gıdaları en az 3-4 kat daha fazla fiyatla tüketiciye pazarlıyorlar!
Toptancı Halinde İse Fiyat Oluşumu Şöyle Oluyor:
Üretici malını halde komisyoncuya getiriyor.
Komisyoncu ürün kalitesine göre bir fiyat belirliyor. Bu aşamadan sonra üretici devre dışı kalıyor! Komisyoncu üzerine kendi karını da koyarak malı tüccara satıyor.
Halden ayrılışta üreticinin sattığı üründe % 30-35 fiyat artışı oluyor. Mala nakliye ücreti ve fire eklendiğinde fiyat artışı % 100'ü geçiyor. Ve bu fiyata perakendeciler de bir fiyat koyuyorlar. İşte bu durumda tüketiciler varsa parası çok pahallıya mal almış yada alamamış oluyorlar!
Yani sonuçta üretici ve tüketici arasında fiyat farkı 3-4 katı hatta 5-6 katı bile bulabiliyor!
İlçemizde bizim küçük üreticimiz olan köylülerimizden halkımız çok şikayetçi! Nedeni ürettikleri malı, aracısız üretimden tüketiciye giden yoldan çok pahallıya mallarını satıyor olmaları! Biraz insaflı olmaları lazım!
Çok basit örnek vereyim:
Samsun, Bafra, Alaçam, Çarşamba üreticileri domates, salatalık, biber gibi ürünlerini 1,5 2 liraya satıyorlar! Bizim köylümüz bu ürünleri 4-5 liradan aşağı sattıklarını henüz görmedik! Eh insaf!
Meyve derseniz; Manisa!dan gelen çekirdeksiz üzüm 6 lira. Bizim kokulu yada kırmızı beyaz çekirdekli üzüm 5 lira.
Bu kadarda olmaz dedirtiyor insanlarımıza! Acaba gelecek yıl bu bolluğu bulabilecekler mi?
Gelelim sebze ve meyve dışında süt,süt ürünleri ve kırmızı ete birlikte bakalım:
Aynı benzer işleyiş burada da söz konusu. Üstelik süt ve kırmızı ette birim maliyet fiyatları da çok yüksek. Birim fiyatı belirleyen en önemli iki girdi var!
Bunlardan yakıt fiyatının yüksekliğini herkes biliyor! Ancak üzerinde durulması gereken daha önemli konu yem fiyatlarıdır!
Yem girdisi, işletme giderlerinin %70'i civarındadır. Türkiye de ot fiyatları, yağış rejiminin düzensiz ve yağış miktarının yetersizliği nedeniyle Avrupa ülkelerine göre oldukça yüksek düzeyde. Fabrika yemi ham maddesi açısından da dışa bağımlılık var!
Bu nedenle süt ve süt ürünleri, kırmızı et pazarlamasında fiyat belirleme, üreticinin elinde değil, sanayicinin elindedir! Beyaz ette aynı şekilde sanayicinin elindedir!
Gelelim balık'a kabzımalların ve de doğrudan büyük balık pazarlarını elinde tutan patronların elindedir! Fiyatları onlar belirlerler! Yerli olmayan balıkçı kooperatifleri zaman zaman araya girerek tüketiciye balıkçıdan aracı kullanmadan balık pazarladığı az da olsa görülebilir!
Avlanan balıkçı ve tüketici her zaman mağdur olmaktadır!
Ülkede, Ulusal Süt Konseyi ve Ulusal Et Konseyi adıyla kurulmuş örgütlerde sanayiciler egemendir! Bu örgütler üretici lehine karar alsalar bile süs olmaktan öteye gidemezler!
Çiftçinin eline geçen birim fiyatı, yeme göre hiç artmıyor, artırmıyorlar!
Gıda fiyatlarını kim izliyor?
Öyleye pahallılıktan şikayet eden tüketiciler ve ürünleri üreten üreticiler; derdini kime anlatacaklar ve bir derman bulacaklar?
Hemen hiç birimiz bu konuda bilgi sahibi değiliz!
09 Aralık 2014 tarihli Resmi Gazete ile Gıda Tarım Ve Hayvancılık Bakanlığına bağlı " GIDA VE TARIMSAL ÜRÜN PİYASALARINI İZLEME VE DEĞERLENDİRME KOMİTESİ" kurulmuş.
Bu komite, Gıda Tarım Ve Hayvancılık Bakanlığı Müsteşarı Başkanlığında Ekonomi ve Gümrük Ticaret bakanlığı, Hizmet Müsteşarlığı Merkez Bankası ve Türkiye İstatistik Kurumu temsilcilerinden oluşuyormuş!
Komite, tespitler yapıyor ve alınması gereken önlemleri ilgili bakanlığa bildiriyormuş.
Acaba, önlemler konusunda bilgili olanlar var mı? Uzmanlar en azından yukarıda dile getirilen " GIDA VE TARIMSAL ÜRÜN PİYASALARINI İZLEME VE DEĞERLENDİRME KOMİTESİ" işlevinin yaşama geçirilmesi gerektiğini ifade ediyorlar!
Demek oluyor ki gerçek anlamda henüz geçirilmemiş!
Değerli okurlarım; Ülkemizde sadece gıda fiyatları yüksek değil ki! Araba, ev, teknolojik ürünler ve giyim ve de diger tüketim maddeleri!
Coronalı günlerde yaşamaya tam ayak uyduramasak da imkanlarımız ölçüsünde şimdilik gıdalarımızı tedarik etmeye çalışıyor ve yaşamaktayız!
Ya bu gıda maddelerini bulamayanlar yada bulup da alamayanların hali ne olacak diye düşünebilsek, insan olduğumuzu hatırlamış oluruz!
Sağlıcakla kalınız.
Dünyayı Güzelleştirecek Kadınlar Olacaktır!
Ali Vacit TOKMAK