Aşının Önemini Anlattı

Gerze Toplum Sağlığı Merkezi Başkanı Dr. Orbay Tutku SEREN aşının önemini anlattı.

Aşının Önemini Anlattı

Dünya Aşı Haftası 2015 yılından bu yana kutlanmakta olup bu yıl da 24-30 Nisan 2018 tarihleri arasında düzenlenecektir. Bu yılki aşı haftasının teması “Sağlık, Aşıyla Koruma Altında” olarak belirlenmiştir.

Aşılanma, sadece kişisel değil aynı zamanda toplumsal bir koruma sağlar. Kişisel olarak aşılanan kişiyi hastalıklardan ve onların yol açtığı sakatlık ve ölümden korur. Aşılanmanın toplumsal yararları ise; aşılanarak bağışık hale gelmiş bireylerden oluşan toplumlar hastalıkların yayılmasına karşı direnç gösterirler ve bu yolla henüz aşılanmamış kişiler ile aşılanmaya engel oluşturan bir hastalığı olan kişilerin de korunması sağlanmış olur.

Türkiye’de etkin ve sürekli aşı uygulamaları ilk olarak 1930 yılında çıkarılmış olan Umumi Hıfzıssıhha Kanunu doğrultusunda Çiçek aşısının zorunlu uygulanması başlamıştır. Ülkemizde bu hastalık salgınlar halinde seyretmiş, 1924-1944 yılları arasında 10.359 kişi hastalanmış ve 2.323 kişi hayatını kaybetmiştir. Ülkemizde en son vaka 1956 yılında görülmüş olup Çiçek hastalığının dünyadan yok edilmesi ile birlikte 1980 yılında Çiçek aşısı uygulamasına son verilmiştir. Böylelikle yaygın aşı uygulaması ile bazı bulaşıcı hastalıkların tamamen yok edilebileceği kanıtlanmıştır.

Ülkemizde, 1981 yılında “Genişletilmiş Bağışıklama Programı” başlatılmıştır. Bu yıllarda verem, difteri, boğmaca, tetanoz, kızamık ve çocuk felci olmak üzere 6 hastalığa karşı aşı uygulanmakta iken bilimsel gelişmeler doğrultusunda aşılama takvimi yenilenmiş olup halen 13 hastalığa (boğmaca, difteri, tetanoz, kızamık, kızamıkçık, kabakulak, verem, çocuk felci, hepatit B, hepatit A, suçiçeği, Hemofilus influenza tip b’ye bağlı hastalıklar ile streptokokus pnömoniya’ya bağlı invaziv pnömokokal hastalıklar) karşı aşı uygulanmaktadır.

Çocukluk döneminde aşılama takvimini tamamlayan bir çocuk; difteri, boğmaca, tetanoz, çocuk felci, kızamık, kızamıkçık, kabakulak, suçiçeği ile aşı ile önlenebilen hastalıklarla oluşan karaciğer iltihabı, karaciğer yetmezliği, siroz ve karaciğer kanserinden, yaygın verem hastalığından, menenjitten, zatürreden, orta kulak iltihabından ve tüm bu hastalıklar sonucu oluşabilecek sakatlık ve ölümden korunmaktadır.

Aşılama ile dünyada her yıl 2-3 milyon ölüm engellenmektedir, Ülkemizde ise aşılama ile yılda 14 binden fazla ölümün engellendiği tahmin edilmektedir. Ülkemizde yürütülen başarılı aşılama çalışmaları sayesinde vahşi poliovirüs bağlı son vaka 26 Kasım 1998’de görülmüş ve 21 Haziran 2002 yılında Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Avrupa Bölgesi ile birlikte Türkiye de “Poliosuz Ülke Sertifikası” almıştır. Dünyada da çocuk felci hastalığı sadece 3 ülkede endemik olarak görülmektedir.

Ülkemizde anne ve yenidoğan tetanozunun en düşük düzeye indirildiği DSÖ tarafından 2009 yılında belgelenmiş ve duyurulmuştur.

Son difteri vakasının görüldüğü 2011 yılından bu yana difteri vakamız bulunmamaktadır.

Ulaşılan yüksek aşılama oranları ile birlikte aşılama programımızda yer alan tüm aşı ile önlenebilir hastalıklarda önemli düşüşler sağlanmıştır.

Biraz da soru cevap gidelim.

Aşı Nedir?

İnsan ve hayvanlarda hastalık yapma yeteneğinde olan virüs, bakteri v.b. mikropların hastalık yapma karakterlerinden arındırılarak ya da bazı mikropların salgıladığı zehirlerin (toksinler) etkilerinin ortadan kaldırılarak, geliştirilen biyolojik maddelere aşı denir.

Aşı, insanları hastalıklardan ve onun kötü sonuçlarından koruyabilmek için sağlam ve risk altındaki kişilere uygulanır.

Vücut bu şekli ile kendisine zarar vermeyen mikrop ya da toksinleri tanır ve onlara karşı bir savunma yöntemi geliştirir. Böylece gerçek mikropla karşılaşıldığında da bu yöntemle savaşır ve kişi hastalığa yakalanmaz. Bu kişi artık o hastalığa karşı bağışıktır. Bağışıklama, aşıyla önlenebilir hastalıkların ve ölümlerin önlenmesi açısından en önemli toplum sağlığı müdahaleleri arasında yer almaktadır.

Aşı Nasıl Etki Eder?

Aşılar, belirli bir hastalığa yakalanmadan önce kişilere ulaşıp onların bağışıklanmalarını sağlamak amacıyla verilir. Vücutta savunma mekanizmasını uyararak, hastalık etkenini tanıyan ve bu etkenle karşılaşıldığında onu yakalayıp yok eden koruyucu maddelerin (antikorlar) oluşmasını sağlarlar. Bu şekilde aşılanan kişi aşılandığı hastalıklara karşı bağışık yani dirençli olur. Oluşan direnç genellikle ömür boyu vücutta kalır ve hastalık etkeni ile karşılaşınca onu etkisiz kılmak için savaşır.

Aşılar Hangi Hastalıklardan Korur?

DaBT (karma aşı) difteri, boğmaca ve tetanozdan, polio aşısı çocuk felcinden, hepatit B aşısı Hepatit B’ye bağlı B tipi sarılık,  siroz ve karaciğer kanserinden, hepatit A aşısı A tipi sarılıktan, suçiçeği aşısı suçiçeği hastalığından, Hib aşısı H. influenza tip b’ye bağlı menenjit, zatürre ve orta kulak iltihaplarından, BCG aşısı veremden, KKK (Kızamık-kabakulak-kızamıkçık) aşısı kızamığa bağlı zatürree, orta kulak iltihabı ve SSPE (subakut sklerozan panensefalit) hastalığından, doğumsal kızamıkçık sendromu ve kabakulaktan, Konjuge Pnömokok aşısı ise zatürree, beyin iltihabı ve kan zehirlenmesinden korur.

Aşının Zamanında Yapılması Önemli midir?

Aşıların zamanında ve uygun aralıklarla uygulanması çok önemlidir. Ancak aşı takviminde belirtilen aralıklara göre aşıları tamamlanamamış çocuklarda önceki aşı dozlarının tekrar yapılmasına gerek yoktur. Aradan uzun bir süre geçmiş olsa bile, aşılamaya bırakılan yerden devam edilir, eksik aşılı çocuk belirlendiğinde, yaşına uygun olarak aşıları tamamlanır

Aşı Yapılmazsa Ne Olur?

Aşı ile önlenebilir hastalıkların sıklığı artar. Aşılanarak bağışık hale gelmiş bireylerin oluşturduğu toplumlar, hastalıkların yayılmasına karşı direnç gösterirler. Bu yolla henüz aşılanmamış, aşılanmaya engel oluşturan bir hastalığı olanlar da korunmuş olur.

Kimler Aşılanmalıdır?

Bütün çocuklar doğar doğmaz takvime uygun bir şekilde aşılanmaya başlanmalıdır. Aşılar sadece çocuklar için değildir. Birçok erişkin aşıyla kolaylıkla önlenebilen hastalıklar nedeniyle sakat kalmakta ya da ölmektedir. Bu nedenle her genç, yetişkin ve yaşlı kimse bağışıklamadan yararlanmalıdır. Bu nedenle sadece çocuklar değil bağışık olmayan tüm yetişkinler yaşlarına uygun olarak tetanoz, difteri, grip, pnömokok hastalıklarına karşı aşılanmalıdır. Bazı hastalıklar için risk grubunda kabul edilen erişkinler de sağlık kuruluşlarına başvurarak yapılması gereken aşılar konusunda bilgi edinmeli ve aşılanmalıdır. Hastalıklar açısından riskli ülkelere seyahat edecekler ise bölgenin özelliğine göre gerekli aşıları yaptırmalıdırlar

Aşılar Nerede Uygulanır?  Aşı Ücretli Midir?

Aşı uygulamaları, aile sağlığı merkezlerinde ve hastanelerde yapılmaktadır. Aşı takviminde yer alan aşılar çocukluk yaş grubu ve risk gruplarında yer alan kişilere Sağlık Bakanlığı kurum ve kuruluşlarında ücretsiz olarak uygulanmaktadır.

Grip aşısı, Polisakkarit Pnömokok aşısı ve Hepatit A aşısı SUT (Sağlık Uygulama Tebliği)’da belirtilen risk gruplarına göre sosyal güvenlik kurumu tarafından ödenmektedir.

Aşılar Güvenli midir?

Aşılar son derece güvenilir biyolojik ürünler olmakla birlikte tamamen risksiz değildir. Aşı sonrası hafif yan etkiler genellikle hafif ateş, aşı uygulanan bölgede kızarıklık, şişlik, ağrı gibi bölgesel reaksiyonlardır. Çok nadir olarak ciddi yan etkilerde görülebilir.

Ülkemizde uygulanan aşılar, DSÖ tarafından onaylanan GMP (İyi Üretim Prosedürleri) kurallarına uygun üretilmiş ve uluslararası referans laboratuvarlarında test edilmiş aşılardır.

Aşılama ile sağlıklı bir geleceğe doğru çocuklarımızla birlikte sağlıklı adımlar atalım.

Dr.Orbay Tutku SEREN

Gerze Toplum Sağlığı Merkezi Başkanı

Gerze Gündem Haber

Mustafa Yoğurtçu

YORUM EKLE
banner381
SIRADAKİ HABER