Servet-İ Fünun (Edebiyat-I Cedide)

XIX. yy.'ın başlarında Tanzimat döneminden esinlenerek yeni Batı edebiyatına yakın fen, sağlık, edebi, ilmi yeni akımın öncülerince başlatılarak toplumsal, siyasal, düşünsel birikimi neşr etme fırsatı oluşmuştur. Servet-i Fünun bir mecmua olarak Ahmed İhsan (Tokgöz) tarafından 27 Mart 1891 tarihinde D. Nikolaidi'nin sahibi olduğu Servet gazetesinin haftalık ilavesi olarak yayınlanmaya başlatıldı. 3 Ocak 1895 tarihinde Recaizade Mahmut Ekrem Servet-i Fünun da yazmaya başlamasıyla yine kendilerinin önerisiyle 7 Şubat 1896 tarihinde öğrencisi Tevfik Fikret'in derginin başına getirilmesiyle yenilikçi genç kuşak edebi topluluk olma şansını bulmuştur.

Servet- Fünun dergisinin tüm tercüme yazılarını ve baskı tekniğiyle Ahmet İhsan Bey ilgilenmekteydi ki, baskı tekniği için Berlin, Viyana ve Paris'e giderek klişeşer için hususi Fransa'dan hattat getirtti. Servet-i Fünun dergisini sanatsaverlerle doldurabilmek için ''Edebi kısım başyazarlığına'' Teyfik Fikret getirilerek mamafih, zamane Mahmud Sadık, Dr. Besim Ömer, Halid Ziya Uşaklıgil, Recaizade Mahmud Ekrem, Cenap Şehabettin, Mehmet Rauf, Hüseyin Cahit, Süleyman Nazif, Ahmet Hikmet Müftüoğlu, İsmail Safa, Mehmed Emin Yurdakul dergiye katılarak geniş yelpaze halini almıştır. 16 Ekim 1901 tarihinde Hüseyin Cahit Yalçın'ın Fransızca'dan çevirdiği ''Edebiyat ve Hukuk'' adlı yazısı Servet-i Fünun'un kapanmasına sebeb oldu.

24 Şubat 1910 tarihinde 'Fecriati' topluluğunun bildirisiyle Servet-i Fünun yeni edebiyatçıların işbirliğiyle yeniden yayınlanarak, Hamdullah Suphi Tanrıöver, Ahmet Aykaç gibi yazarların desteğiyle Servet-i Fünun edebiyatı Tanzimat'ın toplumsal amaçlarından ve dili yalınlaştırma çabalarından gittikçe uzaklaşarak daha belirgin hal alarak, Batıya özenen bir nitelik halini almıştı. Böylece yeni algıyla Servet-i Fünun Batı şiiri ve romanı içerikli bir çok yazı neşr edilir oldu. 1928 senesinde yeni Türk alfabesinin kabuluyle 1681. sayısıdan itibaren Servet-i Fünun artık 'UYANIŞ adıyla yayınlanarak ''Servet-i Fünun yerine çıkar'' ibaresi eklenerek dağıtılmaya başlandı. Ahmet İhsan Bey 1931'de mebus olunca dergi Halid Fahri Ozansoy2un idaresinde devam ederek Ziya Osman Saba, Cahid Sıtkı Tarancı dergiye katılarak 1942 senesinde Kurucusu Ahmet İhsan Tokgöz vefat etti. Vesselam 26 Mayıs 1944 tarihinde 2464. sayısınıda çıkararak Servet-i Fünun'un yayın hayatına son verildi.

[email protected]

Araştırmacı Yazar

Volkan Yaşar BERBER

YORUM EKLE