Cumhuriyetin ilanından sonra Avrupalılaşma hareketlerinin yanında meşhur Taksim meydanındaki anıtın yapılagelmesi cereyan edenlerdendir. Anıtı yapacak kişi olarak, İtalyan Profesörü Pietro Caninoca uygun bulunmuş. Bedel de 16.500 İngiliz Lirası idi. Mühim olan husus, öngörülen anıtın Mustafa Kemal'in şahsi için düşünülmüş olması, Bütün yazışmalarda bu böyle geçtiği gibi, para toplamak için bastırılan makbuzların başındada 'Gazi Mustafa Kemal Paşa Hazretlerinin rekz olunacak heykeli için hisse-i iştirak bedelidir.'' yazıyor.
Anıtın yapılması için kurulan komisyon 1926 yılında aktifleşmekte olup, Devlet yeni kurulmuş, bütçe fakir. Mali kaynak olarak halk ve piyasaya başvurulması daha uygun bulunmuş. Makbuzları bastırılıp özellikle büyük finans kuruluşlarının kapısı çalınmaya başlanmış. Beyanetlere göre bankalar 50-100 lira arası bağışta bulunmuşlar. Tüccarların çoğu ya yabancı uyruklu, ya Löventen, Ya da azınlıklar. Onlarda 20'şer 30'ar lira vermişler.
Sonrasında Dünyada ender rastlanan hadiselerde olan 25.07.1951 tarihinde çıkarılan 5816 sayılı ''Atatürk aleyhine işlenen suçlar hakkında kanun'' adından da anlaşılacağı gibi bir kişi için çıkarılmıştır. Tasarıya karşı çıkan Halide Edip Adıvar ''Ben hissimle , heyecanımla bu tasarının hem de şiddetle geçmesini istemekle beraber sükün ve mantıkla, memleketin istikbali, fikir hürriyeti gibi bir çok şeyler düşünürken 'hayır diyorum' şeklinde görüşünü belirtmişti.
Volkan Berber
Araştırmacı Yazar