Bu sıralar herkes derin siyasetçi olmuş…
Olmuş ama altı boş…
Bol keseden atan mı ararsın…
Kendisini bulutlar üzerinde gören mi?
Pembe tablolar çizen mi?
Aday listelerinin açıklanmasından sonra etrafta sisli bir hava ve “algı yarışı” var!..
Bu aşamada siyasal hesap yapmak yanlış!..
Yapanlara da şunu söylemek istiyorum; “Köprünün altından çoook sular geçer.”
***
Siyasal hesap yapanlar maalesef hesaplarını “bakkal hesabı” gibi yapıyor!..
Genelde slogan olan bir laf dolanıyor; “her 60-70 bin oy bir vekil çıkartır… ”
Bu hesaplamanın böyle olmadığını anlatınca da biraz bozuluyorlar…
Üstelik bunu “siyaseti çok iyi bilirim” diyenler bu bakkal hesabını yapanlar!..
İşin esası şu;
Türkiye’de milletvekili hesaplama yöntemi “nisbi temsil sistemi” dir.
Sistemin adı; “D'Hondt sistemi”
Belçikalı hukukçu ve matematikçi Victor D'Hondt tarafından 1878'de tasarlanmış, “nisbi temsil sistemidir”…
Bu sistem Türkiye’de 1961’den bugüne 1965 genel seçimleri ve 1966 ara seçimleri hariç, tüm seçimlerde uygulanmış…
Bu sistemi sadece Türkiye değil, Arjantin, Avusturya, İsrail, Japonya, Kolombiya, Paraguay, Polonya, Portekiz, Şili gibi birçok ülke kullanıyor…
Hesap şöyle yapılıyor;
Siyasi partilerin bir il veya bölgeden aldığı oylar sırasıyla “milletvekili sayısına ulaşıncaya kadar” 1’e, 2’ye, 3’e, 4’e 5’e, 6’ya, 7’ye, 8’e, 9’a … bölünür!..
Elde edilen değerler, parti farkı gözetmeksizin, büyükten küçüğe doğru sıralanır…
Milletvekillikleri bu sıralamaya göre partilere tahsis edilir…
Örneğin;
Samsun ili için kullanılan geçerli oyları 800 bin olarak ele alalım!..
A Partisi 380 bin, B partisi 250 bin, C partisi 160 bin, Diğer partilerin 10 bin oy aldığını varsayarsak oluşan tabloda;
A Partisi 4, B partisi 3, C partisi 2 vekil çıkartır. (4-3-2)
1
2
3
4
5
6
7
8
9
A
380
190
127
95
76
63
54
48
42
B
250
125
83
63
50
42
36
31
28
C
160
80
53
40
32
27
23
20
18
D
10
5
3
3
2
2
1
1
1
A Partisinin vekil başına oyu 95 bin iken B partisinde bu 83 bin, C partisinde 80 bin dir.
Üstteki örnekte eğer A partisi 400 bin, C partisi 150 bin oy alır ise C partisi 150 bin oy alsa da ancak 1 vekil çıkartabiliyor.
***
Siyasi hesapları kapalı kapılar ardında “çarıklı politikaları” üreterek bakkal hesabı ile kara düzen yapan siyasilere bir şeyi hatırlatmak gerek;
Seçim öncesi siyasal hesaplamaları sadece çarpma ve toplama ile yaparsanız, seçim sonrası bölme ve çıkarma nın gerçekliği ile acı bir şekilde karşı karşıya kalırsınız!..
Acısız bir siyaset dileğiyle!..
Hüseyin KURT