Cem Sultan

                       Fatih Sultan Mehmet'den sonra tahta hangi evladının geçeceğini belirtmediğinden kardeşler arasında büyük çekişme başgöstermişti. Cem sultan, Edirne sarayında 23 Aralık 1459 tarihinde doğup Annesi Çiçek Hatun'dur. Fatihin üç oğlunun en küçüğü olup sarayda iyi eğitim alması sağlanarak edebiyat, şiirlere de yeteneği vardı. Kastamonu'ya Sancak beyi olarak gönderilerek Ocak 1469 öğrenimine devam etti. Büyük abisi Mustafa'nın ölümüyle beraber derhal 1474 Karaman eyaletşne gönderilerek ahalinin sevgisini kazanarak mamafih Larende'de de bedesteni çarşı, saray yaptırtmıştı. 1481'de Gebze'de sefere çıktığı anda Fatih Sultan Mehmed Han hastalanarak vefat edince, Sultanın ölümünü özellikle yeniçerilerden saklayarak iki veliahta haber salan Sadrazam Karamanlı Mehmed  Paşa derhal harekete geçer. Elbet sonrasında ikili davrandığı zannıyla yeniçeriler tarafından öldürülmüştü. Bu arada Cem'e gönderilen ulak erişemeden Anadolu Beylerbeyi Sinan Paşa tarafından öldürülmesiyle Bayezıd İstanbul'a vararak tahta oturmuştur.

                     Kimi kaynaklarca Padişahın yazılı emrinden, saltanatın kendisinden sonra Cem'e düşeceği anlamını çıkaranlar da vardı. Fatihin bu yazılı emirde ''Mülkün varisi...oğlum Cem...'' deyimini kullanmıştı. Mamafih Cem ayrıca Babasının padişahlığı zamanında doğduğunu, bu yüzden Uzun Hasan seferi sırasında babasına vekalet ettiğini öne sürerek tahtı kendisine layık görmekteydi. Cem Sultan ültimatom yaparak 4.000 kişilik kuvvetiyle Gedik Ahmet Paşa komutasında kuvvetleri, Bayezıt taraftarı Ayas Paşa komutasındaki kuvvetleri yenerek Bursaya hakim olmasıyla Büyük halası Selçuk Hatun'u Bayezıd'a göndererek ' Rumeli bölgesinin Bayezıd'a, Anadolu bölgesinin Cem'e bırakılmasını önerdiyse' de II. Bayezıd'ın cevabı ' Ülke bir bütündür, ayrılık kabul etmez.' demesiyle mamafih Cem'in lalası ve Otranto Fatihi Gedik Ahmet Paşa'nın Bayezıd'ı desteklemesiyle 20 Haziran 1481 tarihinde Yenişehir Ovasında ve Göksu Çayı'nın sağ kıyılarında yenilerek geri adım atarak Konya'ya çekilirler.

                Konya'ya doğru hızlıca çekilerek Cem Sultan yanında Çiçek Hatun, eşi, iki kızı ve oğullarından Murat Han'la (diğer oğlu Oğuz Han, Fatihin sağlığında eğitimi için İstanbul'a gönderilmişti.) beraber sonradan Adana'ya oradan'da Mısır'a Kahireye gitmeğe karar verirler. Hatta Mekke ve Medine'ye giderek 'Hac ziyareti' nde dahi bulunduğu kayıtlarca sahihtir. Bu arada Karaman beyi Kasım bey ve Ankara Sancak beyi Cem Sultan'a destek vereceğini söyleyerek tekrar Anadolu'ya  27 Mart 1482 tarihinde getirterek Konya ve Ankara'ya saldırarak II. Bayezıd'ın Konya Ereğlisinde otağını kurarak Cem Sultan'a teklif gönderir ki 'Cem'e ailesi ile birlikte Kudüs'te oturması şartıyla şehzadeliği zamanındaki ödeneğin aynen verileceğini' iletir lakin olumsuz cevap alır. Cem Sultan, Babası zamanında tanıdığı Rodos şövalyelerinin komutanı Pierre d'Aubusson'a  başvurarak Rumeli üzerinde saldırma fikriyle Ailesinden ayrılarak 29 Temmuz 1482 tarihinde Rodos limanına gelir.

             Pierre d'Aubusson daha önce imzaladığı bir senetle Cem Sultan'a istediği zaman Rodos'tan ayrılabilme hakkını unutarak 7 Aralık 1482 tarihinde gizlice anlaşarak Cem Sultan'ın bakım masrafları oalarak 45.000 duka altını Osmanlı İmparatorluğundan alacaktır. Avrupa dan Rodos şövalyesine büyük teklifler gelmekteydi bu arada ki kendi menfaatlerine kullanabilecekleri fırsat doğmuştu. Rodos şövalyeleri Cem Sultan'ı 1482 nagihanı Fransa'ya getirerek sonrasında daha güvenli olabilecek ve rüşvet karşılığı Mart 1489'da Papa İnnocent VIII. tarafından Vatikan'a bırakılmasıyla Cem Sultan endişelenerek II. Bayezıd'tan 'kendisini yabancıların elinden kurtarmasını talep eder.'  Papa nın gayesi Haçlı seferi açabilmek için Cem Sultan'ı öncü yapıp Avrupa'dan Türkleri def edebilmek idi. Cevaben 'Böyle bir hareketin İslam aleminde lanetle karşılanacağını belirtmesiyle.' Cem Sultan'a hatta hıristiyan olması önerilmesiyle cevaben 'kendisine değil, Osmanlı padişahlığı, hatta dünyanın padişahlığı payesi verilse, dininden dönmeyeceğini' sertçe belirtir. Daha sonraları Papa seçilen Roderic Borgia ise 300.000 altın karşılığı Cem Sultanı zehirleyebileceği teklifini II. Bayezıd'a haber etmştir. 1494 yılında İtalya sınırını aşarak Roma'ya giren Fransa Kralı Sekizinci Charles, papa ile anlaşarak Cem Sultan'ı alarak 28 Ocak Roma'dan ayrılarak Napoli seferine başlamasıyla zehirlenerek veya hastalığı giderek artan Cem Sultan 35 yaşında 25 Şubat 1495 tarihinde vefat ederek ölüsü 1499 Ocak II. Bayezıd'a gönderilerek Bursa'da Abisi Mustafa'nın yanına gömülür. Nice gafletler vardır ki payitaht'ı zora koymuştur.

[email protected]                          

Araştırmacı Yazar

Volkan Yaşar BERBER

YORUM EKLE