Proje ekibi Çankırı, Kastamonu ve Sinop’un her birinde 6’şar olmak üzere toplam 18 köyde 279 yaşlı vatandaş ile yüz yüze görüşmeler gerçekleştirdi. 36 yaşlı vatandaş ile de derinlemesine mülakat yaptı.

Sinop ili için Merkez ilçeye bağlı Abalı ve Kabalı köyleri, Ayancık ilçesine bağlı Doğanlı ve Gürsökü köyleri ve Dikmen ilçesine bağlı Karaağaç ve Kerim köylerinde 5 anket uygulaması ve 1 erkek, 1 kadın ile derinlemesine görüşmeler yapılmıştır.

Bölgede köylerde yaşayan yaşlıların %60’ı evli olup, yaşlı erkeklerin eşlerini kaybetmeleri durumunda yeniden evliliğe kadınlara göre daha çok eğilimli olduğu saptanmıştır.

Eğitim düzeyi ile ilgili olarak, kırsal alanda yaşayan yaşlıların eğitim düzeyi ülke genelinden çok daha düşük olduğu belirlenmiştir. Kadın-erkek arasında da eğitim seviyesinin ciddi anlamda erkekler lehine farklılaştığı görülmektedir.

 Kırsal alanda hayatlarına devam eden yaşlıların, %62’inin emekli olduğu ve sadece %4,3’ünün aktif iş gücüne dâhil olduğu belirlenmiştir.

Tarım veya hayvancılıktan gelir elde edebilen yaşlıların ise sadece çocukları ile beraber yaşayanlar olduğu gözlenmektedir. Bunun yanı sıra yaşlıların %75'i günlük ihtiyaçları karşılamak için tarım ve hayvancılık ile uğraşmaktadırlar.

Yaşlıların %32’si ayda ortalama 750 TL altında gelire sahip olmakla beraber bölgede yaşayan yaşlıların aylık ortalama geliri 900-950 TL arasında değişmektedir.

Yaşlıların %86’sının sosyal güvencesi bulunmaktadır. Özellikle kadınların sahip olduğu sosyal güvencenin kaynağı, ölen eşin sosyal güvencesi (%63) ya da çocuklarının desteği ile (%11,6) olmaktadır.

Yaşlıların hanelerine giren düzenli gelir göz önüne alındığında en temel geçim kaynağının emekli aylığı olduğu görülmektedir. Kadınların geçim kaynaklarının çoğunlukla ölmüş veya hayatta olan eşlerinin emekli aylığı veya devletin sağladığı yardımlar olduğu görülmektedir.

Bölgeside yaşamakta olan yaşlıların %42'si eşi ile %16,5'i eşi ve çocukları ile, %19,7'si çocukları ile birlikte, %17,7'si yalnız, %3,9'u ise akrabaları ile yaşamaktadırlar.

Hane halkı kompozisyonu ve yaşam kalitesi arasındaki ilişkiye bakıldığında yaşlıların yaklaşık %60'ının yaşamlarından memnun olduğu görülmektedir.

Görüşülen kişilerin %12'si emeklilikten sonra köylerine dönmüş olup, bu kişilerin %23,5'i dönemsel, %76,5'i de kalıcı olarak köyde yaşamaktadır.

Emekli olduktan sonra köye dönemsel olarak gelen yaşlıların dışında %8'lik bir dilim de köyde sadece dönemsel olarak kalmaktadır. Araştırma neticesinde yaşlıların yaklaşık %12'sinin dönemsel olarak köyde yaşadıkları saptanmıştır.

Yaşlıların %55,4'ü eski köy evi ve %42,4'ü eski köy evleri şartlarına nazaran daha iyi fiziksel özelliklere sahip müstakil evlerde yaşamaktadırlar. Bu evlerin yapı malzemelerinin %42'si tuğla, %40'ı ahşap ve geri kalanı kerpiç ve brikettir.

Yaşanılan evlerin ortalama 40 yıllık olduğu ve en son bakımlarının ortalama 10 yıl önce yapılmış olduğu göz önünde bulundurulduğunda yaşlıların %58'inin yaşadığı evin büyük bir onarım ihtiyacı olduğu saptanmıştır. Yaşlıların sahip olduğu ev eşyalarına bakıldığında yaşamlarını sürdürebilmeleri için elzem olan eşyalara sahip olma oranları buzdolabı (%98,9), çamaşır makinesi (%98,4), Ocak (%71,3), karyola (%64,6), şofben/su ısıtıcısı/güneş enerjisi (%52,4), bulaşık makinesi (%19,6), cep telefonu (%75,6), ev telefonu (%49,8) olarak bulunmuştur.

Yaşlıların gün içerisinde yaptıkları faaliyetler göz önünde bulundurulduğunda yaşlı kadınların çoğunlukla ev içi, yaşlı erkeklerin de çoğunlukla ev dışı faaliyetlerde bulundukları görülmüştür. Yaşlıların gün içerisindeki aktivitelerinde dini pratiklerin (ibadet, Kur'an okuma, Kur'an kursu vb.) önemli bir yeri olduğu da gözlemlenmiştir.

Yaşlıların genel olarak huzurevinde kalmaya yönelik yaklaşımlarının olumsuz olduğu görülmüş, yalnızca %5'inin huzurevinde kalma düşüncesi olduğu saptanmıştır.

Bölgede en çok karşılaşılan hastalıklar yüksek/düşük tansiyon, kemikle ilgili rahatsızlıklar, romatizma, kalp-damar hastalıkları ve yürüme güçlüğüdür. Sürekli olarak ilaç kullanması gereken yaşlıların oranı ise %87,5'dir. Bu kişilerin %12,5'i ilaçlarını düzenli bir şekilde kullanamadıkları söylemektedirler.

Bölgedeki köylerin büyük bir kısmında köyde hizmet veren sağlık ocağı bulunmasına rağmen tam zamanlı hizmet veren bir doktorun olmadığı görülmüştür. Bu yüzden yaşlılar köylerindeki sağlık kurumunu yalnızca ilaç yazdırmak amacıyla kullanmakta, diğer sağlık sorunları ve muayeneleri için köylerin merkeze uzaklıklarına göre çoğunlukla il veya ilçedeki hastaneleri tercih etmektedirler. Yaşlılardan ortalama olarak ayda bir kez bir sağlık kuruluşuna gidenlerin oranı %36,5'tir.

İller arasında yaşam kalitesi farklılık göstermektedir. Çankırı ilinde yaşayan yaşlıların, Kastamonu ve Sinop’a göre yaşam kaliteleri daha yüksektir.

Gerze Gündem Haber